Anız yakılması insan eliyle oluşturulmuş bir çevre felaketidir

  Biz de Varız Destekleme Derneği’nin ilk icraatı bilim insanlarından oluşan anız komisyonu yapılandırarak, anızın zararlarına dikkat çekmek, bu konuda toplumsal farkındalık oluşturmak için harekete geçmek oldu.   Biz de Varız Destekleme Derneği’nin ilk yönetim kurulu toplantısı Divan Oteli’nde yapıldı. Biz de Varız Destekleme Derneği Yönetim Kurulu Üyeleri Prof. Dr. Mahir Fisünoğlu, Meryem Türktekin, Birsen Uçar, Şule Özülkü, Saadettin Dindar ve Prof. Dr. Banu İnanç, Başkan Esin Parlak yönetiminde toplandı. Derneğin ilk etkinliği olan, üyelerin tanışma toplantısında Av. Yasemin Tanır’ın dile getirdiği ve Adana’da çevre kirliliğine ve doğanın tahribatına neden olan, insan sağlığını da olumsuz etkileyen anız yakılması sorununa yönelik farkındalık oluşturulması önerisini dikkate aldıklarını söyleyen Esin Parlak, hemen bir komisyon oluşturarak çalışmaya başladıklarını kaydetti. Anız Komisyonu’nda ÇÜ İİBF Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mahir Fisünoğlu, ÇÜ Fen Edebiyat Fütültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hatice Korkmaz Güvenmez, Avukat Yasemin Tanır, Aile Hekimi Dr. Tuğrul Tunca’nın yer aldığını belirten Esin Parlak, komuoyunun anız yakılmasının zararları konusunda hassas olması gerektiğini ifade etti. TOPRAK; ÜRÜNDÜR, ZENGİNLİKTİR, VATANDIR... ÇÜ Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. İbrahim Ortaş’ın da destek verdiği anız komisyonunca yapılan açıklamada, toprağın; tüm canlıları içinde ya da üzerinde barındıran, doyuran, taşıyan, sarıp sarmalayan, koruyan, hayat veren ana olduğu belirtildi. Açıklamada şu görüşlere yer verildi: “Toprak; üründür, zenginliktir, vatan’dır. Toprak; bitki, böcek, sürüngen, kuş, memeli hayvanlar ve mikroorganizmalarla birlikte kompleks, canlı bir ekosistemdir. Özellikle, buğday, arpa, yulaf, çavdar, çeltik ve mısır hasadından sonra tarlada kalan bitki atıkları anız olarak tariflenmektedir. Tarım zengini bir bölgemiz olan Çukurova’da çiftçilerimiz genel/yaygın bir uygulama olan ‘Anız Yakma’ yöntemiyle tarlayı ikinci ürüne hazırlamaktadırlar. Çünkü bu yöntem çiftçiler için; kolay, hızlı ve ekonomiktir. Oysa ki; anız yakmalar toprağın içinde ve üzerindeki tüm canlıları yok eden bir felakettir. Yangın sonrası ortam sıcaklığı 50-220ᵒC’lere ulaşmakta, yaşam koşullarını dayanılmaz boyutlara taşımakta ve küresel ısınmaya olumsuz etki yapmaktadır. ÇEVRE KİRLİLİĞİ KRONİK HASTALIKLARA NEDEN OLUYOR Oluşan çevre kirliliği, başta insanlar olmak üzere tüm canlıların yaşam kalitesini düşürmekte, akut ve kronik hastalıklara hatta ölümlere neden olmaktadır. Bir tarlada bilinçli oluşturulan yangın, rüzgar etkisiyle sıçrayan yangınlara ve hektarlarca ormanın, yaşam alanlarının yok olmasına, beklenmedik ciddi kazalara neden olabilmektedir. ANIZ ÇOK KIYMETLİ BİYOLOJİK MATERYALDİR Toprak, barındırdığı canlılarla verimli ve zengindir. Üzerinde yangın çıkarılmış topraklar tüm verim özelliğini kaybetmiş bir dolgu materyalinden ibarettir.  Anız çok kıymetli biyolojik bir materyal olup, uygun tarım teknolojileri kullanılarak toprağa karıştırıldığı zaman, toprak için zengin organik madde sağlar. Toprakta kalan ve öğütülerek karıştırılan bitkisel atıklar, toprağın nemini korur, mikroorganizma faaliyetlerinin sürekliliğini sağlar ve erozyonu engeller. Toprakta kalan hububat atıkları, hayvan yem katkısı veya enerji hammaddesi olarak kullanılabilir.   Toprağın dokusunu, kokusunu, verimini, geleceğini, canlılığını korumak insanlık görevimizdir. Unutmayalım ki, dünya var olduğu sürece evrendeki insanlar ve diğer canlılar için temel besin kaynaklarının üretildiği tek kaynak topraktır. Anız yakmak insan eliyle oluşturulmuş, ‘bilinçsiz ama bilerek’ neden olunan bir çevre felaketidir.” SORUNUN ÇÖZÜMÜ İÇİN ÖNERİLER Biz de Varız Destekleme Derneği Anız Komisyonu, anız yakma sorununun çözümü için de bazı önerilerde bulundu. Konunun ekonomik yönü irdelendi ve olası başka zararlarla ilgili şu bilgiler aktarıldı: “-Anız yakmanın zararlarının çiftçilere anlatıldığı programların düzenlenmesi ve çiftçinin yasaklar yerine, anız yakmamaya teşvik edildiği mazot ve ekipman desteklerinin sağlanması, -Anızın toplanması ile buğday ve mısır hasadı kadar ek gelir sağlanabileceğinin çiftçiye anlatılması ve gösterilmesi, -Bu anlatımlar ve teşvikler uygulandıkça cezaların da uygulanması; -Toprak işleme yöntemlerinin değiştirilmesi, -Hasat sırasında biçer-döver tablalarının alçaktan (10-15 cm) tutulması ve teşvik edilmesi. ADANA 10-12 GÜN SÜRESİNCE DUMAN ALTI OLUYOR Ancak pratik bir konunun da dikkate alınması gerekmektedir. İki ürün arasındaki hasat ve toprağın işleme süresinin kısa olduğu  durumların olabileceği göz önünde bulundurularak, çiftçi bu kısa sürede toprağı hazırlamak için anız yakıyor ve anız yakma 10-12 gün sürüyor. Adana bu süre içinde ‘duman altı’ oluyor ve bu sürenin sonunda ikinci ürün ekimine başlanıyor. Dolayısı ile ne yapılacaksa bu 10-12 gün içinde yapılmalı. Zararın sadece toprağa, Adana’ya değil, aynı zamanda diğer çiftçilere ve özellikle anız ateşinin sıçradığı meyve bahçelerine ve ağaçlarına da sirayet ettiği yönünde tespitler var. EKONOMİK BOYUTU ÇOK ÖNEMLİ Mısır ekim alanı ve üretimi artış gösteriyor. Çiftçinin mısır üretiminden toplam geliri 2012 yılında 340 milyon lira iken 2015 yılında 750 milyon liraya yükselmiştir. Mısır çiftçi için önemli bir gelir kaynağıdır ve Adana’da mısırı işleyen önemli sanayi kuruluşları vardır. Muhtemelen, bu gelirin üzerine mısır koçanlarının toplanması ile eklenecek ek gelir yüksek görülmemektedir. Anız yakarak çiftçi toprak işleme maliyetini düşürmektedir. Aynı zamanda ‘hasat artığı’ olarak tarlada kalan koçanlar da yangın sonrası toplanmaktadır. Buğday- mısır arasında ekimin hemen yapılması için zaman sorunu vardır, mısır sonrası ise zaman sorunu yoktur. Anız yangınlarına karşı devlet- çiftçi ve çiftçi kuruluşlarının içinde olacağı bir çalışma yapılmalıdır. Anız yangınları sırasında kent ekonomisinde ne tür değişiklikler olduğu (nefes darlığı hastalıklarının artması, daha fazla klima kullanma gibi) ölçülmesi gerekmektedir.”