AVRUPA KONSEYİ TÜRKİYE İÇİN SİYASİ DENETİM KARARI ALDI

Haziran 2016'da sunulan "Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi"  konulu rapor görüşen Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi, Türkiye'yi 13 yıl sonra yeniden siyasi denetime aldı. AKPM'nin Strazburg'da yapılan 2017 Bahar Dönemi Genel Kurulunda "Türkiye’de Demokratik Kurumların İşleyişi" konulu rapor görüşülerek, raporun ekindeki karar tasarısı için oylama yapıldı. Türkiye'nin denetim sürecine alınması 45 aleyhte 113 lehte, 12 çekimser oyla kabul edildi. AKPM Türkiye heyetinde bulunan AK Parti, CHP ve MHP milletvekilleri ret oyu verdi, HDP'li iki vekil kabul oyu verdi. RAPOR HAZİRAN 2016'DA VERİLMİŞTİ. AKPM Türkiye raportörleri Estonyalı Marianne Mikko ve Norveçli Ingebjorg Godskesen raporu 22 Haziran 2016’da sunmuştu. Böylece Türkiye'nin 2004'te çıktığı siyasi denetim sürecine yeniden alınmasına karar verilmiş oldu. DENETİMİN KARARININ İLERİ ATILMASI TALEBİ REDDEDİLDİ. Türkiye delegasyonu Türkiye'de yapılacak olası düzenlemeler göz önünde bulundurularak, denetim sürecinin başlatılması konusundaki değerlendirmenin AKPM'nin 2018 Bahar Dönemi'ne bırakılmasını talep etti. Ancak bu talep reddedildi. EKLENEN ALTI MADDE. Haziran'da sunulan rapora 15 Temmuz darbe girişimi sonrası gelişmeler ve 16 Nisan Referandumu göz önüne alınarak altı ek madde eklendi. İDAM CEZASI AVRUPA KONSEY İLE BAĞDAŞMAZ. Karar tasarısına yapılan en son eklerin biri Türkiye'de OHAL ilanının ardından sık sık gündeme gelen idam cezasını yeniden yürürlüğe konulması konusu da yer aldı. Ek kararda idam cezasının Türkiye'nin Avrupa Konseyi üyeliği ile bağdaşmadığı bildirildi. Ayrıca OHAL döneminde toptan ceza verme uygulamalarının da sonlandırılması istendi. YSK KARARININ TAM ANLAMIYLA İNCELENMESİ İSTENDİ. Diğer ek Yüksek Seçim Kurulu'nun 16 Nisan Referandumu’nda aldığı mühürsüz oyların kabul edilmesi kararıyla ilgili bütün itirazları tam anlamıyla incelenmesi talep edildi. AKPM'nin Seçim Gözlem Heyeti'nin raporu doğrultusunda referandumun adil olmayan bir şekilde gerçekleştiği ve iki taraf arasında eşitlik olmadığı belirtildi. OHAL’İN KALDIRILMASI İSTEĞİ. Kararda, olağanüstü halin mümkün olan en kısa zamanda kaldırılması istendi. OHAL soruşturma komisyonunun daha fazla gecikme olmaksızın tam olarak aktif hale getirilmesinin gerektiği belirtildi. BELEDİYELERE KAYYUM ATAMALARI. Türkiye’nin Avrupa Konseyi’nin yerel yönetimlerle ilgili konvansiyonunu ihlal ettiği ve Güneydoğu’da tutuklu bulunan belediye başkanlarının serbest bırakılması gerektiği belirtildi. VENEDİK KOMİSYONU TAVSİYELERİNE UYULMASI. Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi’nin anayasa ve hukuk konularındaki referans kurumu Venedik Komisyonu'nun 16 Nisan Referandumu öncesi anayasa değişikliği teklifi ile ilgili sunduğu tavsiyelere uyulması istendi. Komisyon değişiklik teklifinin “tek kişilik rejim” tehlikesi barındırdığı uyarısında bulunmuş ve Türkiye'nin otoriter bir rejimi engelleyecek tüm mekanizmalardan yoksun kalacağını ifade etmişti. AKMP’NİN SİYASİ DENETİMİ NEDİR? Türkiye'nin 1949 yılında kurucu üye olarak dahil olduğu AKPM'de 1990'lı yıllarda oluşturulan "denetim süreci" üye ülkelerde demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğü gibi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) temel değerlerini tesis etmeyi amaçlıyor ve uygulanmasını denetliyor. AKPM’nin denetim mekanizmasıyla, bu süreçteki ülkelerin Avrupa standartlarında demokrasi, insan hakları ve hukuk devletiyle ne derece uyumlu oldukları ölçülüyor. Türkiye denetim sürecine 1996'da alınmıştı. Süreç 8 yıl sürmüştü.  Yapılan yapısal değişiklikler ve düzenlemeler sonrası AKPM’nin denetim sürecinden Haziran 2004’te çıkarılıp, “post-monitoring” adı verilen denetim sonrası sürece dahil edilmişti. Bu süreçte, söz konusu ülkeyle ilgili raporlar yazılmasına ve konunun genel kurul oturumunda ele alınmasına gerek görülmüyor. AV. KÜÇÜK: “ÜLKEMİZDE HAK VE ÖZGÜRLÜKLER KISITLANIYOR” Adana Baro Başkanımız Av. Veli Küçük, konseyin ‘hukukun üstünlüğü’, ‘demokrasi’ ve ‘insan hakları’ ndan oluşan üç ilkesi olduğunu, bu ilkelerin her ülke için geçerli olduğunu belirtti. Kararın Adalet ve Kalkınma Partisi’nin ötekileştirici, baskıcı ve hak ve özgürlüklere aykırı politikalarından bağımsız düşünülemeyeceğini söyledi. KAVGACI POLİTİKALAR. AKPM’ nin tarihinde ilk kez siyasi denetim sürecinden çıkan bir ülkeyi geri noktaya düşürerek tekrar siyasi denetim sürecine aldığına değinen Av. Küçük, “Türkiye 2004’te siyasi denetim sürecinden çıkartılmıştı. Aynı siyasi iktidar döneminde başlayan süreç bu kararı kutlamalara dönüştürmüştü. Yine aynı siyasi iktidar döneminde bugün yeniden siyasi denetim statüsüne girmek ülkemiz adına büyük bir ayıp, kaygı verici ve üzücü bir durumdur. Bugüne kadarki baskı politikalarından, hak ihlallerinden, hukuksuzluklardan ayrı düşünülebilecek bir karar değil.  Bu aslında siyasi iktidarın sorumluluğunda olan, Cumhurbaşkanının Türkiye'yi yalnızlaştırıcı, herkesle yürüttüğü kavgacı politikaların sonucudur. Eyyy Avrupa naraları atmadan önce biz neler yaptık da durum bu hale geldiyi iyice düşünmek ve değerlendirmek gerekli” diye konuştu.  Konseyin; Hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları gibi temel ilkeleri olduğunu ve her ülke için uygulandığını ifade eden Av. Küçük, “Yani bu ilkeler Türkiye için ayrı İzlanda için ayrı değil.” “EYYY AVRUPA NARALARI ATMADAN ÖNCE İYİCE DÜŞÜNÜLMELİ” Adana Baro Başkanımız Av. Küçük, bugüne kadar en az 10 rapor yayınlandığına işaret etti. “Bu prensipler Türkiye'de ihlal edildi; OHAL ve KHK’lar Türkiyesi'nde demokrasi ve hukukun üstünlüğü söz konusu değil. Aslında bu karar beklenen bir karardır. Söz konusu karar, Avrupa'nın Türkiye'deki ihlalleri daha sıkı olarak izlemesi ve denetlemesi anlamına gelmektedir. Bu karar: Ülkemizde hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan hakları noktasında eksiklerin giderilmesini, ancak ondan sonra ilişkilerin ileri taşınabileceği anlamına gelmektedir. Türkiye daha fazla içe kapanmadan daha çok demokrasi anlayışını  benimsemelidir.” “BİR YIL İÇİNDE YENİDEN DEĞERLENDİRİLECEK” “Bir yıl içerisinde yeniden değerlendirme yapılacak. İhlallerle ilgili ne tür gelişmeler olduğuna, neler yapıldığına bakılarak daha sonrasında izleme sürecinin devam edip etmeyeceğine karar verilecektir. Bir yıl içerisinde gerçekten yapılması gereken her türlü demokratik çaba gösterilmeli ve özellikle savaş politikalarından vazgeçilmelidir. Çünkü bu Türkiye'nin ekonomik ve ticari ilişkilerini de etkileyecek. Bunun halka en başta ekonomik yansımaları olacaktır.” “GERİ DÖNÜLMEZ DEĞİL” “Türkiye'deki iktidarın yapması gereken bir an önce bu politikalardan vazgeçerek, barış politikasına, demokratik haklara, siyasilerin tutukluluğundan vazgeçilmesine, gazetecilerin serbest bırakılmasına yönelik politikalar geliştirmektir. Eğer bu politikalar geliştirilirse, AKPM’nin bu karar geri dönülmez değildir. Ama aynı politikalarda ısrar edilirse, o zaman gerçekten Türkiye için Avrupa Birliği hayal olur” DENETİM SÜRECİNDE OLAN ÜLKELER. AKPM’nin siyasi denetim sürecinde şu anda Ermenistan, Azerbaycan, Moldova, Bosna-Hersek, Gürcistan, Moldova, Rusya, Sırbistan ve Ukrayna bulunuyor. Bulgaristan, Karadağ ve Makedonya ise denetim sonrası diyalog sürecinde bulunuyor.