GÜÇLÜ KEMİKLER İÇİNKALSİYUM VE D VİTAMİNİ

  Vücudumuzdaki kemik dokusu zamanda aşınır ve daha kırılgan hale gelir. Bu durumda ortaya çıkan ve kemik erimesi olarak da bilinen osteoporoz, özellikle östrojen eksikliğine bağlı olarak kadınlarda daha sık görülür.   Kadınların sinsi hastalığı osteoporozun önüne geçmek için mutlaka her yıl düzenli ölçümler ve taramalar yapılmalı. Özellikle kafeinin kemik düşmanı olduğunu vurgulayan, Türkiye İş Bankası iştiraki Bayındır Söğütözü HastanesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm BaşkanıProf. Dr. Metin Karataş, osteoporoz hastalığı ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı:   Osteoporoz nedir?   Osteoporoz ülkemizde halk arasında “kemik erimesi” olarak da adlandırılan, kemiğin yoğunluğunda azalma, mikro yapısında bozulma ve daha kırılgan hale gelmesi ile karakterize bir iskelet hastalığıdır.Hem kadın hem de erkek cinsiyetini, özellikle 50 yaş üstü popülasyonu ilgilendiren bir sağlık problemidir.   EKSİK HORMONLAR KEMİK ERİMESİNE NEDEN OLUR   Osteoporozun nedenleri nelerdir?   Yaşayan bir doku olan kemik gücünü, temel olarak yoğunluğu belirler. Bunun için en temel belirleyici genetiktir ancak çevresel faktörler ve bazı ilaçlarda katkıda bulunur. Osteoporozun oluşmasındaki en önemli nedeni kadınlarda östrojen erkeklerde ise androjen hormonlarının eksikliğidir.     KIRIK OLUŞMADAN DÜZENLİ KEMİK ÖLÇÜMÜ ŞART   Hastalığın belirtileri nelerdir? Tanı nasıl konulur?   Osteoporozun ilk bulgusu ağrılı bir kırık olabilir. Omurlar, kalça (femur kemiği) el bileği ve kaburgalar osteoporoz varlığında kırıkların en sık izlendiği bölgelerdir. Hastalığın tanısının konulmasından önce kırık riskinin belirlenmesi gerekir. Bunun için hastanın kemik yoğunluk ölçümü ile beraber kişilere ait risk faktörleri ve o topluma ait veriler kullanılarak hesaplamalar yapan yöntemler kullanılabilir. Osteoporoz tanısında kemik yoğunluk ölçümü için DXA (Dual Enerji X-Ray Absorbsiometri) yöntemi referans tanı yöntemidir. Oluşturulmuş rehberlere göre 65 yaş altında olup osteoporoz için risk faktörlerine sahip olan menopoz sonrası kadınlarda, 65 yaş üstü tüm kadınlarda, kırığı olan tüm menopoz sonrası kadınlarda ve osteoporoz gelişimi için risk oluşturan diğer hastalıklardan birine sahip olan kişilerde DXA testi yapılmalıdır.     Osteoporoz hastalığına karşı nasıl önlem alınabilir?   Osteoporoz belirli ölçülerde önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Bu konudaki temel yaklaşım yaşam tarzına yönelik değişiklikler yapılması ve ilaç tedavileri olarak sınıflanabilir. Osteoporoz’a karşı alınacak önlemleri şu şekilde sıralayabiliriz:   ÖNLENEBİLİR HASTALIK:Sigara ve aşırı alkol alımının engellenmesi, düzenli vücut ağırlığını taşıyan egzersizler yapılması, dengeli bir diyet ve yeterli kalsiyum ve D vitamini alınması hastalığı önleyebilir. YENİDEN YAPILANMA İÇİN EGZERSİZ ŞART:Osteoporozda egzersiz önemlidir. Kemik dokusunun yüke maruz kalması normal yeniden yapılanma süreci için gereklidir. Vücut ağırlığını taşıyarak yapılan düzenli yürüyüş, jogging, bisiklet gibi egzersizler ve güçlendirme egzersizleri sonucu kemik yoğunluğunda artış kaydedilebilir. EN İYİ İLAÇ D VİTAMİNİ:Yeterli D-vitamini ve kalsiyum desteği osteoporozdan hem korunmak için hem de tedavisi için en önemli unsurlardan bir tanesini oluşturur. DOKTOR TAKİBİNDE TEDAVİ:Gelişmiş ya da yerleşmiş osteoporozda hem kalsiyumun kemikten uzaklaştırılmasını ve kemik yıkımını önlemeye yönelik, hem de kemik yapımını artırmaya yönelik ilaçlar kullanılabilir. Hastanın hangi ilacı kullanacağına genel klinik özellikleri, eşlik eden tıbbi sorunları, yaşı ve risk faktörlerine göre hekim karar verecektir. Osteoporoz tedavisinde temel amaç gelecekte oluşabilecek kırıkların önlenmesidir. Tedaviye yanıt hekim tarafından periyodik olarak takip edilmelidir. SÜT SEVMİYORSANIZ PEKMEZ YİYİN:Yaşamın tüm evrelerinde yeterli kalsiyum alınması sağlıklı bir kemik yapısının oluşumu ve korunması için gereklidir. Bu büyük oranda besinlerle sağlanır. En iyi kalsiyum kaynağı besinler süt ve süt ürünleridir. Pekmez, yeşil sebze, kuru meyve ve baklagiller ve fındık, fıstık gibi çerezler de iyi kalsiyum kaynağı olarak sayılabilir. Besinlerle kalsiyum alımının yeterli olmadığı durumlarda ilaç ya da besin takviyeleri kullanılabilir. KALSİYUM EMEN GIDALARDAN UZAK DURUN:Kalsiyum alımının yanı sıra bazı beslenme alışkanlıkları da kalsiyum emilimini ya da atılımını etkileyerek olumsuz sonuçlar yaratabilir. Aşırı kafein ve tuz tüketimi, gazlı içecekler bu kapsamda sayılabilir. Yüksek proteinli diyet alışkanlığı idrarda kalsiyum atılımını artırarak negatif kalsiyum dengesine yol açabilir. D VİTAMİNİNİ İHMAL ETMEYİN:Vitamin-D bağırsaklardan kalsiyum emilimini ve kemiğin mineralize olmasını sağlayarak kalsiyum ve kemik metabolizmasını doğrudan etkiler. Bu nedenle vücudumuzda belirli düzeylerde bulunmalıdır. Yeterli vitamin D düzeyi güneş ışınlarının etkisi ile ciltte sentezlenerek sağlanabilir. Bunun yetersiz olması durumunda D vitamini içeren ürünler ile desteklenmelidir.  VİTAMİN DEPOLARINIZI KONTROL EDİN:Kalsiyum ve D vitaminine ek olarak kemik mineralizasyonuna doğrudan ya da dolaylı katkılarından dolayı magnezyum, K2 vitamini, B6 ve B12 vitamin düzeyleri de önem kazanmıştır.