“ÜCRETSİZ OKUL YEMEĞİ HEMEN ŞİMDİ VERİLMELİ"
Türkiye Okul Yemeği Koalisyonu, "Okul Yemeği Hemen Şimdi" sloganıyla Ankara Kent Konseyi'nde geniş katılımlı bir çalıştay düzenledi. Adana'dan da katılımın olduğu, iki gün boyunca devam eden çalışmalarda, okullarda bir öğün ücretsiz, sağlıklı yemek talebi masaya yatırıldı. Katılımcılar, Türkiye'de öğrencilerin tümünün beslenme sorunuyla karşı karşıya kaldığını, belirtirken, okullarda bir öğün ücretsiz sağlıklı yemek verilmesinin kaynak değil iktidarın öncelikleriyle ilişkili olduğunu vurguladı. Çalıştayda sağlıklı yemek ve temiz su mücadelesinin büyütülmesi çağrısı yapıldı.
"VELİLER AÇLIK SINIRINDA YAŞIYOR, ÇOCUKLAR EĞİTİM HAKKINDAN MAHRUM KALIYOR"
Öğrenci Veli Derneği (Veli-Der) Genel Başkanı Ömer Yılmaz, çalıştayda yaptığı konuşmada asgari ücretle geçinen ailelerin açlık sınırında yaşadıklarını söyledi. Yılmaz, “Bugünkü okullarda çocuklar sağlıklı bir şekilde yemek yiyemiyor. Veliler ise hayat pahalılığı karşısında çaresiz. Ücretsiz okul yemeği ve temiz su talebimiz, okul terklerinin en temel, kamusal önlemlerindendir” dedi. Yılmaz, çocukların eğitim hakkının bir parçası olan ücretsiz okul yemeği ve temiz su talebini büyüteceklerini belirterek, “Herkesi bu mücadeleye destek vermeye çağırıyoruz” ifadesini kullandı.
"YEMEK PROGRAMLARI OKULA DEVAM ORANINI ARTTIRIYOR"
Eğitim-Sen Genel Başkanı Kemal Irmak ise okul yemeği programlarının sadece çocukların sağlıklı beslenmesini sağlamadığını, aynı zamanda okula kayıt ve devam oranlarını da artırdığını vurguladı. Irmak, “Bugün okullarda kantinlerde denetimsiz, sağlıksız yiyecekler satılıyor ve öğrenciler sağlıksız gıdalarla besleniyorlar” dedi. Kantinlerde denetim eksikliğine de dikkat çeken Irmak, “Sağlıklı beslenme sadece karnın doyması değildir. Nitelikli eğitim için beslenme çok önemlidir. Bu mücadeleyi bütüncül bir şekilde sürdürmek hepimiz için kritik” şeklinde konuştu.
"ÇOCUKLAR BESLENME YETERSİZLİĞİ NEDENİYLE ÖLÜYOR, ARAŞTIRMA YAPILAMIYOR!"
Derin Yoksulluk Ağı Kurucusu Hacer Foggo, Türkiye’nin gıda enflasyonunda birinci sırada yer aldığını belirterek, çocukların yaşadığı beslenme yetersizliklerine dikkat çekti. 5 yaş altı çocukların beslenmeden dolayı ölmelerine ilişkin araştırma yapılmadığını vurgulayan Foggo: “Beslenme konusunda çok çarpıcı ve çocukları travmatize eden şeyler yaşanıyor. Aileleri de katarak bu koalisyonu büyütmemiz gerekiyor” dedi.
“OKULLARDA YETERLİ TEMİZLİK VE HİJYEN YOK”
Türk Tabipler Birliği (TTB) Okul Sağlığı Çalışma Grubundan Dr. Gülgün Kıran, çocukların sağlıklı büyümesi için proteinin, karbonhidratın ve yağın düzenli olarak desteklenmesi gerektiğini vurguladı. Kıran, “Çocuklar sadece tek tip yiyeceklerle beslenmemeli. Yeterli beslenemeyen çocuklar, sağlık sistemi zayıf olduğu için daha sık hastalanıyor. Yeterli desteğin yanında, temiz suya erişim de hayati önem taşıyor. Ancak okullarda ne yeterli temizlik personeli var ne de yeterli hijyen şartları sağlanıyor” diyerek sağlıklı bir okul ortamının da gerekliliğini vurguladı.
"DEPREM BÖLGESİNDE GIDAYA ERİŞİM SORUNU DEVAM EDİYOR"
Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES) Eş Genel Başkanı Nazan Karacabey, Cumhurbaşkanlığı yıllık okul programlarında bir öğünün ücretsiz yemek verileceğinin duyurulduğunu ancak 19 milyon öğrenciden yalnızca 1,8 milyonunun bu hizmetten yararlanabildiğini hatırlattı. Karacabey,Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı eylem planında beslenme hizmetlerini yaygınlaştırmıyor. Deprem bölgesinde çalışma yaptık. Herkes tanık. Bir yıl geçmesine rağmen bölgede gıdaya erişilemiyor. Sağlık Bakanlığı sağlıklı beslenmeyi koruyucu sağlık hizmetlerinde ele alıyor ancak bütçede sadece yüzde 28 koruyucu sağlık hizmetine ayrılıyor. Kağıt üstünde planlar var ama pratikte işletilmiyor” dedi.
"ÇOCUKLARIN BESLENME ÇANTASI YETERSİZ VE DENGESİZ"
Halk Sağlığı Uzmanları Derneği'nden Dr. Burcu Küçük Biçer, Türkiye'deki okullarda öğrencilerin büyük bir kısmının beslenme çantalarının mevcut olmadığını söyledi. Biçer: "Farklı ülkelerde çok dengeli ve yeterli bir beslenmeyi içeren programlar mevcut. Türkiye'de ise beslenme çantasını her gün okula getiren çocukların oranı yüzde 56, bazen getirenlerin oranı da yüzde 16 ama bakılıyor ki dengeli ve yeterli bir beslenme çantası değil"dedi.
"AGROEKOLOJİK PERSPEKTİF ÇÖZÜM OLABİLİR"
Gıda Mühendisleri Odası'ndan Bülent Şık ise gıda güvenliği konusunda daha kesin çözümler bulmayı belirtti. Şık: “Agroekolojik bir perspektifi benimsemek, gıda güvenliği sorununu kökten çözer. Okullarda içme suyuna bulaşması muhtemel toksik kirletici sayısı çok fazla. Mevcut kontrol ve izleme sistemi de yetersiz” diyerek, sağlıklı içme suyuna erişimin de acil bir ihtiyaç olduğu vurguladı.
"BU BİR KAYNAK DEĞİL, ÖNCELİK SORUNU"
Ekmek ve Gül Platformu adına konuşan Elif Turgut ise “Okullarda bir öğün ücretsiz sağlıklı yemek her çocuğun hakkıdır” diyerek başlattıkları kampanyayı tanıttı. Turgut, yeni eğitim döneminin kaygı yarattığını ifade ederek, “2022’de kadın, veli derneklerine, kadın örgütlerine, milletvekillerine ‘Okullarda bir öğün ücretsiz yemek verilsin’ talebini yaygınlaştırma mücadelesi çağrısında bulunduğumuzda bu talep geniş kesimlerce sahiplenildi. Yüz binlerce imza toplandı. Okullarda bir öğün ücretsiz yemeğin aciliyeti öne çıktıkça ‘Aç çocuk yok, neredeymiş derslerde bayılan çocuklar’ ifadeleri Meclis tutanaklarına yansıdı. Ancak, 2023 bütçesine ek bütçe önergeleri AKP-MHP oyları ile reddedildi” dedi.
“AYLIK SAĞLIKLI BESLENME MALİYETİ 6 BİN 450 LİRA”
Turgut, “MEB’in verdiği örnek menüye göre 8-12 yaşları arasındaki bir çocuğun yiyeceği porsiyonları baz alarak bir market araştırması yaptığımızda, bir çocuğun günlük beslenmesi ortalama 215 lira tutuyor. Yani MEB’in listesine göre sadece bir çocuğun sağlıklı beslenmesi için ailelerin aylık yaklaşık 6 bin 450 lira ayırması gerekiyor. Örnek menüde satın alınması gittikçe zorlaşan bolca etli, peynirli yemekler yer alıyor” şeklinde sözlerine devam etti.
“BÜTÇE HALKA AKTARILSIN”
Ücretsiz yemek maliyetinin bütçenin yüzde 1’inden fazla olmayacağına dikkat çeken Turgut, “2024 yılı MEB bütçesi 1 trilyon 90 milyar 200 milyon lira. OVP’ye göre 2025 yılı bütçesi ödenek teklifi tavanları 1 trilyon 451 milyar 715 milyon 540 bin. Yani MEB, yaklaşık 361 milyar 515 milyon lira daha fazla ödenek teklifi verebilecek. Bu da 2024 bütçesinin yüzde 33’ü kadar bütçesi artacak demek. Ücretsiz okul yemeği mücadelesi de bugün, halkın ürettiği kaynakların halka aktarılması mücadelesiyle birleşiyor. Bu çalıştayın da önümüzde bütçe görüşmeleri varken bu mücadeleyi büyütecek bir araç olması dileğiyle” diye konuştu.
Bu çalıştay, okullarda ücretsiz bir öğün yemek talebinin yalnızca bir sağlık ya da eğitim sorunu değil, aynı zamanda sosyal adalet ve çocuk hakları mücadelesi sorunu olduğunu gözler önüne seriyor.