KOOPERATİFÇİLİKTE BELEDİYELERİN ROLÜ
Karayalçın: “Ne yapacaksan halkla birlikte yapacaksın”
Belediyecilik ve kooperatifçilik alanındaki tecrübelerini ve gözlemlerini paylaşan Karayalçın, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde hayata geçirilen Batıkent, Eryaman, Elvan, Dikmen Vadisi ve Portakal Çiçeği Vadisi gibi kentsel dönüşüm projeleri hakkında detaylar aktardı. Karayalçın, konuşmasında sık sık toplumsal tabanlı kentsel projelerin önemine dikkati çekti. Projelerin, kooperatif çatısı altında bir araya gelenlerin kamuoyu ve belediye ile örgütlü bir diyalog sürecine girdiği takdirde daha hızlı tamamlandığının altını çizen Karayalçın, Dikmen Vadisi örneğinde 2 bin gecekondunun yer aldığı beş mahalle için ayrı ayrı kooperatif kurulduğunu ve bir araya gelenlerin örgütlü bir diyalogla süreci yürüttüğünü belirtti.
Halkın talep ve katılımı olmadan projelerin başarılı olmayacağına vurgu yapan Karayalçın, “Ne yapacaksan halkla birlikte yapacaksın. Halk olmadan yapamıyorsun. Yapamayacaksın. Biz halkla yaptık. Talep örgütlenmesi, insanların kazanım elde edecekleri projelere coşkulu biçimde katılmasını sağlıyor. İnsanlar bekledikleri, elde etmeyi umdukları kazanımların bir an önce gerçekleşmesi için projeye asılıyor, adeta proje muhafızı oluyorlar. Batıkent’te 55 bin proje muhafızı vardı. Dikmen’de 2 bin proje muhafızı vardı. Ben buna “proje enerjisi” diyorum. Bu enerji başarıyı sağlıyor.” şeklinde konuştu.
Karayalçın’ın konuşmasının ardından çalıştay, “Barınma Hakkı, Yerel Yönetimler ve Kooperatifçilik”, “Yerel Yönetimler ve Enerji Kooperatifleri”, “Bakım, Yerel Yönetimler ve Kooperatifçilik Çözümleri” ve “Tarımsal Kalkınmada Kooperatifler ve Yerel Yönetimler” başlıklı paneller ile devam etti.
Barınma Hakkı tartışıldı
Yerel Yönetimler ve Kooperatifçilik Çalıştayı’nın ikinci gününde Prof. Dr. Mustafa Kemal Bayırbağ’ın moderatörlüğünde gerçekleşen Barınma Hakkı, Yerel Yönetimler ve Kooperatifçilik Paneli’nde, ilk olarak Dr. Öncül Kırlangıç Işıl tarafından bir önceki gün gerçekleşen Barınma Atölyesi çıktıları aktarıldı. Ardından, Işıl tarafından Düzce Umut Evleri deneyimi üzerinden kooperatifler aracılığıyla katılımcı planlama ve tasarım ilkeleri çerçevesinde dayanışmacı, ortaklaşmacı bir sosyal yaşamın inşası imkanı değerlendirildi.
İkinci konuşmacı olarak söz alan Prof. Dr. Aylin Çiğdem Köne tarafından, sosyal ve ekonomik dayanışma ekonomisi modeli olarak tanımlanabilecek kamusal yarar odaklı kooperatifçiliğin sunacağı olanaklar paylaşıldı. Panelin son konuşmacısı Dr. Jennifer Duyne Barenstein ise konut kooperatiflerini İsviçre ve Uruguay deneyimleri üzerinden sundu.
Yerel Yönetimler ve Enerji Kooperatifleri bir araya geldi
TBB Belediye Akademisi Müdürü Doç. Dr. Evren Haspolat moderatörlüğünde gerçekleştirilen “Yerel Yönetimler ve Enerji Kooperatifleri” başlıklı panelde, enerji kooperatifçiliğinin mevcut durumu, karşılaşılan zorluklar ve çözüm önerileri ele alındı. Katılımcılar, 2015–2018 döneminde ivme kazanan ancak 2019’daki yönetmelik değişiklikleriyle durma noktasına gelen yenilenebilir enerji kooperatifçiliğinde mevzuat engelleri, yüksek maliyetler ve finansman sıkıntılarının öne çıktığını vurguladı. Guelph Üniversitesinden Dr. Derya Tarhan Enerji Kooperatif Türleri ve Belediye-Kooperatif ortaklık biçimleri hakkında bilgi verdi. Yurt dışından belediye-kooperatif ortaklıklarına da örnekler aktaran Tarhan son olarak bu ortaklıklarda dikkat edilmesi gereken hususları belirtti.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinden Prof. Dr. Tayfun Büke sektörün mevcut sorunlarına dair değerlendirmelerde bulundu. Yerel Yönetim Ortaklı Kooperatifler üzerinde de duran Büke Nilüfer Belediyesi, Seferihisar Belediyesi ve Gümüşhacıköy Belediyesi örneklerini aktardı.
Groningen Üniversitesinden Dr. Ethemcan Turhan, enerji dönüşümünün yalnızca teknik değil, aynı zamanda demokrasi ve adalet meselesi olduğunu vurguladı. Fosil yakıtlara dayalı sistemlerin yarattığı eşitsizliklere karşı “enerji demokrasisi”nin, enerjinin üretim ve tüketiminde halkın katılımını esas alan bir yaklaşım sunduğunu belirtti. İspanya’daki Som Energia örneği üzerinden, enerji kooperatiflerinin toplumsal dayanışmayı güçlendirdiğini ifade eden Turhan, adil, sürdürülebilir ve katılımcı bir enerji geleceği için yerel yönetimlerin ve yurttaşların aktif rol alması gerektiğini dile getirdi. Kamu İhale Kurumundan Uzman Çağlar Çetinbaş ise ihale süreçleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunarak kapsamların genişletilmesi gerektiğini ifade etti.
Tarımsal kalkınmada kooperatiflerin gücü konuşuldu
İzmir Demokrasi Üniversitesinden Doç. Dr. Emel Karakaya'nın moderatörlüğünde gerçekleşen “Tarımsal Kalkınmada Kooperatifler ve Yerel Yönetimler” başlıklı panelde, Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir, Ankara Üniversitesinden Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, Gazi Üniversitesinden Dr. Fahriye Yavaşoğlu ve Gaziantep Üniversitesinden Dr. Uygar Dursun Yıldırım konuşmacı olarak yer aldı. Panelde, belediyelerin kooperatiflere bakışı ile kooperatiflerin yerel yönetimlerle ilişkilerine dair değerlendirmeler yapıldı. Kooperatiflerin karşı karşıya olduğu kapasite sorunları, mevzuattaki engeller ve belediyelerle olan iş birliği süreçleri farklı boyutlarıyla ele alındı.
Bakım modelleri ele alındı
Doç. Dr. Emel Memiş’in moderatörlüğünde gerçekleşen "Bakım, Yerel Yönetimler ve Kooperatifçilik Çözümleri Paneli"nde, Ticaret Bakanlığı Emekli Başmüfettişi Hakan Turgay, Bakım Atölyesi'nin çıktılarını aktardı. Bakım hakkında bilgiler paylaşan Dr. Deniz Ay, bakım kooperatifçiliğine ilişkin yurt içi ve yurt dışı örneklerine değindi. Prof. Dr. Özgür Arun, yaşlı bakımı konusunda yeni modelleri, yatırım ve standartları üzerine değerlendirmelerde bulunurken Doç. Dr. Başak Akkan ise bakımın teorik çerçevede irdelemesini yaparak bakım krizini anlattı. Son konuşmacı Kooperatif ve Sosyal Dayanışma Ekonomisi Uzmanı Ayşe Turunç Kankal sunumunda, bakım kooperatifçiliğine dair ihtiyaçlar ve rehber olacak sorular üzerinde durdu.