İş ve ekonomi dünyasında giderek artan; marka, faydalı model, coğrafi işaret, buluş ve icatların patent ve tescillenmesine dair bilinçlenme, marka ve patent vekilliği mesleğinin fikri ve sınai mülkiyet haklarının korunmasında oynadığı kilit rolü daha da güçlendiriyor. Üstelik Türkiye genelinde artan başvuru sayısı göz önünde bulundurulursa, yetkin vekillere olan ihtiyacın giderek daha da artacağı öngörülüyor. Aralık 2023 itibariyle TÜRKPATENT’e kayıtlı 1.239 vekil bulunuyor. Bu sayının artması gerektiğinin altını çizen TOBB Patent ve Marka Vekilleri Sektör Meclisi Başkanı ve Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Yamankaradeniz; az bilinen ancak önemi yüksek bu meslek hakkında bilgi verdi. Yamankaradeniz, iyi bir vekilin her sektörde ve tatmin edici bir ücretle kolayca iş bulabileceğini bu nedenle 11 Mayıs’ta gerçekleşecek sınava ciddi oranda başvuru beklediklerini ifade etti.

Sınav nasıl olacak?

“Bir önceki sınava göre bu yıl hem marka vekilliği hem de patent vekilliği için başvuranların sayısında yüzde 25 civarında artış olacağını bekliyoruz. Çünkü patent ve marka vekilliğinin popülaritesi her geçen gün artıyor. Uzmanlık alanı genişliyor ve itibarı yükseliyor. Bu yıl yapılan sınav, daha önceleri sadece Ankara’da yapılıyordu. Bu yıl ilk defa Ankara ve İstanbul’da yapılacak. Ayrıca daha önce iki ayrı sınav yapılıyordu, bu yıl ise hem marka, hem de patent vekilliği için tek sınav yapılacak, ancak her iki vekillik için ayrı soru grupları olacak. Her iki vekilliği kazanmak isteyenler için ortak sorular da olacak. Bunlar katılımcılar için önemli. Sınav genel anlamda sınai mülkiyet hakları ve sınai mülkiyet hukuku, Türk Patent ve Marka Kurumu anlaşmalarından oluşuyor.

Marka ve patent vekilliği neden önemli?“Bir ülkede fikri ve sınai mülkiyet haklarının etkin biçimde korunması; sağlıklı, sağlam, güçlü bir sanayi ve ekonominin temel koşullarından biridir. Dolayısıyla sanayicilerimizin, ticaret ya da Ar-Ge çalışmaları yürüten kurum ve kişilerin bu haklardan gerektiği gibi yararlanabilmeleri, iç ticaretin dünya standartlarına ulaşması için marka ve patent vekilleri büyük önem taşıyor. Bugün tüm dünyada da karşılık bulmaya başlayan ‘bilgi ekonomisi’ kavramının temelinde yaratıcı fikirler yer alıyor. Bu fikirlerin ihraç edilebilir inovatif ürünlere dönüşmesi noktasında bu yaratıcı fikirleri üretenlerin hem desteklenmesi hem de korunmasını sağlayacak politikaların geliştirilmesi gerekiyor. Tüm bu fonksiyonların yerine getirilmesi için de marka tescili ve patent mevzuatına küresel ölçekte hâkim, donanımlı vekiller yetiştirmek ve sayılarını artırmak stratejik öneme sahip. Ancak ve ancak bu yetkin kişiler sayesinde ülkemizde üretilen inovatif fikirlerin korunmasını sağlayabiliriz. Ülkemizden dünya markaları çıkarabilmek, sayılarını artırmak ve korumak için marka ve patent vekilliği çok önemli.”

Marka ve patent vekilleri kimlerdir?

“Marka ve patent vekilini; firmaları TÜRKPATENT nezdinde temsil etme ve işlemlerini yürütme yetkisi olan uzman kişi olarak tanımlayabiliriz. Marka vekilleri markaların ve marka sahiplerinin, patent vekilleri ise buluşların ve buluş sahiplerinin haklarının tescili, takibi ve korunması süreçlerini yürütürler. Bir kişi sadece marka vekili veya patent vekili olarak çalışabileceği gibi, ayrıca “Marka ve Patent Vekili” sıfatıyla her iki işi de yapabilir.”

Nasıl vekil olunuyor?

“Marka veya patent vekili olabilmek için TÜRKPATENT’in açtığı sınavı, 100 üzerinden en az 70 puan alarak geçmek ve TÜRKPATENT siciline kaydolmak gerekiyor. Tek başına sınavı geçmek bir anlam ifade etmiyor. Bu sınava girmek içinse; Türk vatandaşı olmak, Türkiye’de ikamet etmek, lisans mezunu olmak gibi şartlar aranıyor. Bu sınavı geçip sicile kaydolan kişi, marka veya patent vekili olarak çalışabiliyor. İlgili bilgiler TÜRKPATENT’in resmi internet sitesinden edinilebiliyor.”

“Vekillik ‘geleceğin mesleklerinden biri’ diyebiliriz”

“Marka ve patent vekilleri, serbest vekil olarak çalışabildikleri gibi, kurumsal bir şirket bünyesinde Fikri ve Sınai Haklar Uzmanı olarak da görev alabilir. Özellikle teknoloji geliştiren şirketlerde ve Ar-Ge merkezlerinde patent vekillerine büyük ihtiyaç var. Üstelik bu ihtiyacın günden güne artacağı ve tüm sektörlere yayılacağı da çok açık. Zira ülkemizdeki marka ve patent sayılarında yılda ortalama yüzde 10-15’lik bir artış söz konusu. Bu oranın önümüzdeki yıllarda daha da hızlanarak artacağına inanıyorum. Bu nedenle marka ve patent vekilliğini geleceğin mesleği olarak değerlendirebiliriz.”