Cumhuriyet Bayramı, Türkiye Büyük Millet Meclisinin 29 Ekim 1923'de Cumhuriyet yönetimi ilan etmesi anısına her yıl 29 Ekim günü Türkiye'de ve Kuzey Kıbrıs'ta kutlanan bir milli bayramdır. 1925 yılında çıkarılan bir yasa ile ulusal (milli) bayram olarak kutlanmaya başlanmıştır. Bu yıl Cumhuriyetin ilan edilmesinin 101. yılını kutlamaktayız. 29 Ekim 1923’ de hangi önemli olay yaşanmıştır? Cumhuriyetin ilanı, hukukî olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türk devletinin yönetim şeklinin cumhuriyet olarak belirlenmesidir. Cumhuriyetin ilan edildiği gün neler oldu? 29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleri ile görüştükten sonra taslağı hazırlanan cumhuriyet önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne  verildi. Meclis önergeyi kabul etti. Böylece ülkemizde cumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürk kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet İlanının Sonuçları : Yeni Türk Devleti’nin rejimi belirlendi. Bu konuda yaşanan karışıklık son buldu. Mustafa Kemal'in cumhurbaşkanı seçilmesiyle devlet başkanlığı sorunu çözüldü, iktidar boşluğu sona erdi. Milli Mücadele'nin başından beri amaçlanan milli egemenlik düşüncesi gerçekleştirildi. 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı nasıl kazanıldı? 2 Şubat 1925'te Hariciye Vekaleti’nce (Dışişleri Bakanlığı) düzenlenen bir yasa teklifinde 29 Ekim’in bayram olması önerildi. Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonu tarafından incelendi ve 18 Nisan'da karara bağlandı, 19 Nisan'da ise teklif TBMM tarafından kabul edildi. Cumhuriyet nedir?  Devleti idare edenlerin seçimle iş başına geldiği yönetim şekline cumhuriyet denir. Dünyadaki devletlerin çoğu cumhuriyetle yönetilir. Cumhuriyetle yönetilen ülkelerde egemenlik milletindir. Millet, devleti yönetecek kişileri kendisi seçer. Böylece halk kendi kendini yönetmiş olur.   Yurdumuz cumhuriyete Kurtuluş Savaşı'ndan sonra kavuştu. Önceleri devletimizin adı Osmanlı Devleti idi. Devlet İdaresinde bütün yetki padişahın elindeydi. Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nda yenik sayıldı. Düşmanlar yurdumuza girdiler. Mustafa Kemal, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıktı. Birçok yerde toplantılar yaptı. Halkımızı "Ya istiklal, ya ölüm" parolası altında birleştirdi. 23 Nisan 1920'de Türkiye Büyük Millet Meclisi açıldı. Mustafa Kemal meclis başkanı seçildi. Ordumuz, İnönü Savaşlarını kazandı. Peşinden Sakarya Meydan Muhaberesi ile Başkomutanlık Meydan Savaşı'nı da zaferle noktaladık. Yunanlılarla ve Birinci Dünya Savaşı'nı da savaştığımız devletlerle 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması imzaladık. Bütün dünya devletleri, Türkiye'nin bağımsız bir devlet olduğunu kabul ettiler. Yurdumuz yeniden egemenliğine kavuştu. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 29 Ekim 1923'te cumhuriyeti ilan etti. Devletimizin adı Türkiye Cumhuriyeti oldu. Atatürk ise, ilk cumhurbaşkanımız olarak göreve başladı. Cumhuriyet idaresinde devlet anayasaya uygun kanunlarla idare edildi. Kanunları halkın seçtiği milletvekilleri yapar. Devlet başkanına Cumhurbaşkanı denir. Halkı yöneten insanlar, seçimle iş başına gelirler. Halk, istediğini seçer, istemediğini seçmez. Seçilen kişiler halka karşı sorumludurlar. İşte bütün bunlardan dolayı cumhuriyet en iyi yönetim şeklidir. Cumhuriyetin getirdiği yenilikler nelerdir? Atatürk Türkiye'yi "Çağdaş uygarlık düzeyine çıkarmak" amacıyla bir dizi yenilikler yapmıştır. Bu yenilikleri beş başlık altında toplayabiliriz: 1. Siyasal Alanda Yapılan Yenilikler -Saltanatın kaldırılması ( 1 Kasım 1922) -Ankara'nın başkent olması (13 Ekim) -Cumhuriyetin ilanı (29 Ekim 1923) -Halifeliğin kaldırılması (3 Mart 1924) -Siyasi Partiler kuruldu. (Cumhuriyet Halk Fırkası, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, Serbest Cumhuriyet Fırkası) 2. Bayındırlık Alanında Yapılan Yenilikler -Demiryolları yabancı şirketlerin elinden alınarak devletleştirildi. Yeni demiryolları yapıldı. Cumhuriyetin ilanından 1938 yılına kadar 3360 km demiryolu yapılmıştır. -Osmanlı Devleti'nden 18335 km kalan karayolu 1948 yılında 45000 km' ye çıkmıştır. -Denizcilik alanında Kabotaj Kanunu çıkarılmış ve yeni liman ve iskeleler yapılmıştır. -Pek çok yeni şehir ve kasaba inşa edilerek modern bir görünüm almıştır. 3. Toplumsal Alanda Yapılan Yenilikler -Kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesi (1926-1934) -Şapka ve kıyafet yeniliği (25 Kasım 1925) -Tekke zaviye ve türbelerin kapatılması (30 Kasım 1925) -Soyadı kanunu ( 21 Haziran 1934) -Lakap ve unvanların kaldırılması (26 Kasım 1934) -Uluslararası saat, takvim ve uzunluk ölçülerin kabulü (1925-1931) 4. Tarım Alanında Yapılan Yenilikler -Köylünün durumunu düzeltmek için Aşar (Öşür) vergisi 1925'te kaldırıldı. -Ziraat Bankası’nın verdiği kredi artırıldı. -Çiftçinin tarımda makine, iyi tohum, gübre ve ilaç kullanımı teşvik edildi. -Çiftçiye damızlık hayvan, tohum, fidan, borç para verildi. -1929'da "Tarım Kredi Kooperatifleri" kuruldu. 5. Hukuk Alanında Yapılan Yenilikler -20 Ocak 1921'de ilk anayasa Teşkilat-ı Esasiye ilan edildi. -Cumhuriyetin ilanından sonra 1924 anayasası ilan edildi. -17 Şubat 1926'da Medeni Kanun ilan edildi. İsviçre'den alındı. – a) Birden fazla kadınla evlenme yasaklandı. – b) Mirasta ve boşanmada kadın erkek eşitliği geldi. -8 Mayıs 1928'de Borçlar Kanunu –İsviçre'den -10 Mayıs 1928'de Ticaret Kanunu—Almanya'dan -1Temmuz 1928'de Ceza Kanunu – İtalya'dan alınarak ilan edildi. 6. Eğitim ve Kültür Alanında Yapılan Yenilikler -Öğretimin birleştirilmesi (3 Mart 1924) -Yeni Türk harflerinin kabulü (1 Kasım 1928) -Türk Dil ve Tarih Kurumlarının kurulması (1931-1932) -Üniversite öğreniminin düzenlenmesi (31 Mayıs 1933) -Güzel sanatlarda yenilikler 7. Sanayi Alanında Yapılan Yenilikler -1925'te "Sanayi ve Maadin Bankası" kuruldu (Yıpranmış Osmanlı tesislerini tamir etmek için.). -1927'de "Teşvik-i Sanayi Kanunu" çıkarıldı (Halk sanayiye teşvik edildi, ancak halkın gücü olmadığından "Devletçilik" politikası izlendi.). -1933'te "İlk Beş Yıllık Sanayi Planı" hazırlandı. -1933'te Sümerbank kuruldu. -1938'de "İkinci Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı. Ancak 1939'da II. Dünya Savaşı'nın çıkması bu planın uygulanmasına engel olmuştur. -Ülkedeki madenleri aramak için 1935'te Maden Tetkik Arama Enstitüsü (M.T.A) kuruldu. Madenleri işlemek içinde Etibank kuruldu. -1939'da Türkiye'nin ilk demir çelik fabrikası olan Karabük Demir-Çelik Fabrikası kuruldu. 8. Ekonomi Alanında Yapılan Yenilikler -17 Şubat 1923'de "İzmir İktisat Kongresi" toplandı. Milli ekonominin hedefleri belirlendi. Yatırım yapacak şirketlere kolaylık sağlanacağı, milli bankanın kurulacağı, demiryolu yapımına önem verileceği, yerli malı kullanımının teşvik edileceği belirtilmiştir. Ayrıca kongrede "Misak-ı İktisadi" (Ekonomi Andı) ilan edildi. Buna göre ekonomik kararlar uygulanırken ekonomik bağımsızlığın titizlikle korunması kararlaştırıldı. -Özel teşebbüsün yetersiz olmasından dolayı 1930'dan itibaren "Devletçi" bir ekonomi politikası uygulanmaya başlanmıştır. -1933 yılında "İlk Beş Yıllık Kalkınma Planı" hazırlandı ve başarıyla uygulandı. 9. Ticaret Alanında Yapılan Yenilikler -1924'te İş Bankası kuruldu (İş sahiplerine kredi vermek amacıyla kuruldu). -1 Temmuz 1926'da "Kabotaj Kanunu" çıkarıldı. Böylece Türk karasularında yolcu ve yük taşıma hakkı yalnızca Türk gemilerine verildi. Ayrıca Denizbank'ın kurulmasıyla denizcilik faaliyetleri artmıştır. Bayramın sahibi gençler, aradan geçen 101 yıllık zamana rağmen Büyük Önder'in kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’ ni onun rehberliğinde geleceğe taşımaya devam ediyor. Ata’mızın emanetini sonsuza dek koruyacak ve yaşatacağız. DR.SECATTİN MARAŞLIOĞLU YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR