DİSK: “Asgari ücret yeniden belirlensin”

DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, asgari ücretin Temmuz 2025’te yeniden belirlenmesi çağrısında bulundu. Asgari ücretin temmuzda yeniden belirlenmesi yönündeki görüşlerinin gerekçelerini açıklayan Çerkezoğlu, Türkiye’de sendikalaşma oranının ve toplu iş sözleşmesi kapsamının düşük olması sebebiyle asgari ücret küçük bir kesimi ilgilendiren sınırlı bir ücret değil, ücretli çalışanların yaklaşık yarısını ilgilendiren yaygın bir ücret haline geldiğini savundu.

Sendikanın internet sitesindeki açıklamada, Çerkezoğlu, “Gerek Konfederasyonumuzun araştırma merkezi DİSK-AR gerek Merkez Bankası ve gerekse bağımsız araştırmaların ortaya koyduğu ortak gerçek özel sektörde çalışanların yaklaşık yarısının asgari ücretle veya civarında bir ücretlerle çalıştığıdır. Bu durum asgari ücreti ülkemizdeki genel ücret seviyesini belirleyen en önemli etken haline getirmektedir. Asgari ücret artışı ülkemizde genel ücret seviyesinin yukarı çekilmesi anlamına gelecektir. Asgari ücret artışı milyonlarca işçinin refah seviyesini doğrudan etkileyecektir. Bu gerçek dikkate alındığında asgari ücretin Temmuz 2025’te artırılması asgari ücretle çalışanlar yanında milyonlarca çalışanı ilgilendiren bir husustur” dedi. ASGARİ ÜCRETE YILDA İKİ KEZ ZAM YAPILMASI YAYGIN BİR UYGULAMADIR DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu, gerekçelerini daha sonra özetle şöyle dile getirdi: Hükümet ve işveren çevreleri Temmuz 2025’te asgari ücret artışına karşı çıkmaktadır. Bu karşı çıkışlarının gerekçelerinden biri de ‘asgari ücretin genellikle yıllık belirlenmesi’ gerektiği şeklindedir. Oysa 4857 sayılı İş Kanunu’nun 39. maddesine göre iş sözleşmesi ile çalışan ve İş Kanunu kapsamında olan veya olmayan her türlü işçinin ekonomik ve sosyal durumlarının düzenlenmesi için ücretlerin asgari sınırları, en geç iki yılda bir Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca Asgari Ücret Tespit Komisyonu aracılığı ile belirlenir. Kanunda üst sınır vardır ancak alt sınır söz konusu değildir. Dolayısıyla asgari ücretin yılda iki kez artırılması konusunda yasal bir engel yoktur. Tersine yasal bir olanak vardır. Nitekim bu çerçevede geçmişte asgari ücrete pek çok yıl iki kez zam yapılmıştır. Yüksek enflasyon dönemlerinde asgari ücretin yılda birkaç kez belirlenmesi alım gücünün korunması için zorunludur. 2003 yılından bu yana 12 kez asgari ücrete yılda iki kez zam yapılmıştır. Özellikle 2022 ve 2023 yıllarında da yüksek enflasyon sebebiyle asgari ücrete yılda iki kez zam yapılmıştır. Öte yandan asgari ücretin üç ile dört kez belirlendiği dönemler de olmuştur. 2022 ve 2023 yıllarında ocak ve temmuz aylarında yılda iki kez belirlenen asgari ücret, 2024 yılında yılda bir kez saptanmış ve Temmuz 2024’te asgari ücrete ikinci bir artış yapılmamıştır. Özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde asgari ücrete yılda birkaç kez zam yapılması alım gücünün korunması için zorunludur. ASGARİ ÜCRET ENFLASYON KARŞISINDA ERİYOR Bilindiği gibi asgari ücret 1 Ocak 2025’ten itibarıyla geçerli olmak üzere net 22 bin 105 TL olarak saptanmıştır. Ocak 2025’ten itibaren geçerli zam oranı yüzde 30’dur. Oysa 2024 yılı yılsonu resmi enflasyonu yüzde 44,4 olarak açıklanmıştır. Önceki yılların kayıpları ve hesaplama yöntemiyle ilgili farklılıkları bir kenara bıraksak bile sırf 2025 yılı asgari ücreti 2024 yılsonu enflasyonundan 14,4 puan eksik belirlenmiştir. İşçilerin en az 14,4 puan alacağı söz konusudur. 2025 yılı asgari ücreti saptanırken 2024 yılı enflasyon kayıpları bile karşılanmamıştır. 2025 asgari ücreti geçmiş resmi enflasyon oranları dikkate alınmadan hükümetin hayalî “hedef enflasyon” hesabına göre saptanmıştır. Böylece daha en baştan asgari ücretle çalışanlar enflasyona ezdirilmiştir. Öte yandan 2025 yılında da yüksek seyreden enflasyon nedeniyle ücretler ve asgari ücret hızla erimeye başlamıştır. 2025’in ilk beş ayında yüzde 15,09 olarak açıklanan enflasyonun yılın ilk yarısında yüzde 17 civarında açıklanması şaşırtıcı olmayacaktır. Asgari ücret 2025’in ilk beş ayında enflasyon karşısında 3 bin 336 TL erimiştir. Yılın ilk 6 ayında bu kaybın 3 bin 800 TL civarında olması beklenmektedir. Bu durum asgari ücrete Temmuz 2025’te zam yapılmasını kaçınılmaz kılmaktadır. Öte yandan 2025 yılının ilk 6 ayı için enflasyon yüzde 17 olarak açıklanırsa son bir buçuk yılın (Ocak 2024-Temmuz 2025) resmi enflasyonu yüzde 69 civarında olacaktır. Bu durumda Ocak 2024’te 17 bin 2 TL olan asgari ücretin de Temmuz 2025 döneminde yüzde 69 oranında artması gerekir. Eğer sadece resmi enflasyon kadar artış olsaydı Temmuz 2025 itibarıyla asgari ücretin 2024 Ocak ayındaki alım gücünü koruması için 28 bin 767 TL olması gerekir. Asgari ücretteki 1,5 yıllık erime 6 bin 700 TL’ye yakındır. 2024 yılı büyüme oranı yüzde 3,2 olarak gerçekleşti. 2025 yılı ilk çeyreği ise yüzde 2 olarak açıklandı. 2024 yılı ve 2025 ilk çeyreği büyümesi birikimli toplam olarak 5,26’dır. 2025 yılı 2. çeyrek büyümesi henüz açıklanmadı. O nedenle bir buçuk yıllık tahmini büyümeyi yaklaşık yüzde 5 olarak ele alabiliriz. Büyüme oranını da dikkate alacak olursak asgari ücretteki 1,5 yıllık kayıp 8 bin 100 TL civarındadır. Bu hesaplama TÜİK’in resmi enflasyon ve büyüme verileri esas alınarak Ocak 2024-Temmuz 2025 arasındaki asgari ücret için yapılan bir tahmindir. Bu hesaplamada Ocak 2024 asgari ücreti 17 bin 2 TL baz alınmış, son bir buçuk yılın enflasyonu ve büyümesine göre asgari ücretin ne olması gerektiği hesaplanmıştır. TÜİK verilerini tartışmalı oluşunu da hesaba katmak gerekir. TÜİK’in enflasyona esas madde fiyat listesini yargı kararına rağmen açıklamıyor olması enflasyon verilerini tartışmalı hale getirmektedir. Temmuz ayında asgari ücrete en az bu kayıpları giderecek ve önümüzde ayların enflasyon etkisini karşılayacak ölçüde zam yapılmalıdır. Bu miktar sadece 2024 ve 2025 resmi enflasyon verilerini dikkate alarak saptanması gereken miktardır. Geçinmeye yetecek miktar kuşkusuz bunun çok daha üzerindedir.