Açlık sınırı 21 bin lirayı aştı

Türk-İş Aralık 2024 açlık ve yoksulluk sınırı rakamlarını açıkladı. Buna göre 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı), 21 bin 83 liraya yükseldi.

 Gıda ile birlikte diğer tüm temel harcamalar için haneye girmesi gereken toplam gelir tutarı da (yoksulluk sınırı) 68 bin 675 lira olurken, bekar bir çalışanın aylak yaşama maliyeti de 27 bin 365 liraya yükseldi. Türk-İş, mutfak enflasyonunu da aylık yüzde 2,54, 12 aylık yüzde 46,9, yıllık ortalama ise yüzde 62,35 olarak hesapladı. Konfederasyonun resmi internet sitesinde şu bilgiler verildi: “TÜRK-İŞ, çalışanların geçim şartlarını otuz sekiz yıldan bu yana her ay düzenli olarak yaptığı “Açlık ve Yoksulluk Sınırı” çalışması ile ortaya koymaktadır. Anayasanın 55’inci maddesinde; “Asgari ücretin tespitinde çalışanların geçim şartları ile ülkenin ekonomik durumu da göz önünde bulundurulur” hükmü yer almaktadır. Ancak, ülkenin ekonomik durumu ayrıntılı olarak raporlarla ortaya konulmasına rağmen çalışanların geçim şartları konusunda resmi bir çalışma yapılmamaktadır. TÜRK-İŞ’in bu çalışması, insan onuruna yaraşır geçim şartlarını sağlayacak bir gelirin ne olması gerektiği konusunda önemli bir veri oluşturmaktadır. Asgari ücretin tespitinde “geçim şartları” temel alınması gereken bir kriter olarak anayasal bir hak olmasına rağmen, milyonlarca çalışan ailesiyle birlikte düşük ve yetersiz kazanç ile hayatını sürdürmek durumunda bırakılmaktadır. Asgari ücret tespitinde öncelikle gözetilmesi gereken husus, çalışanın ailesiyle birlikte insan onuruna yaraşır geçim koşullarına kavuşturulmasıdır. Öncelikle yapılması gereken, zorunlu harcama ile elde edilen gelir arasındaki farkın giderilmesidir. Bu fark giderilmeden “enflasyonla mücadele” adı altında asgari ücrete hedeflenen enflasyonun birkaç puan üzerinde zam yapılması, ekonomideki krizi milyonlarca dar ve sabit gelirli kesimlere yüklemek anlamındadır. Bu durum, yoksulluğunu gidermek bir yana daha da yoksullaşmaları sonucuna yol açmaktadır. Enflasyonun nedeni asgari ücret değil ya da ücretler değildir. Toplumun çoğunluğunu oluşturan ücretli çalışanlar, insan onuruna yaraşır geçim şartlarını sağlayacak ücret karşılığında çalışmalıdır. Ekonomik büyümeden payını adilce alabilmelidir. Ülkemizde gelir ve servet eşitsizliğini de dengeleyecek adil bir vergi sistemi ile bütüncül sosyal politikaların uygulanmasına acil ihtiyaç duyulmaktadır. TÜRK-İŞ Konfederasyonu tarafından, çalışanların geçim koşullarını ortaya koymak ve temel ihtiyaç maddelerindeki fiyat değişikliğinin aile bütçesine yansımalarını belirlemek amacıyla, 38 yıldır kesintisiz her ay, düzenli olarak yapılan bu araştırmanın 2024 Aralık ayı sonucuna göre; Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapılması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 21.083,28 TL’ye, Gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 68.675,17 TL’ye, Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ de aylık 27.364,71 TL ’ye yükseldi. Yapılan hesaplamada, farklı yaş ve cinsiyet gruplarına göre bilimsel veriler çerçevesinde oluşturulan beslenme kalıbı esas alınmaktadır. Beslenme kalıbı, Konfederasyonumuzun talebi üzerine, Hacettepe Üniversitesi tarafından oluşturulmuştur. Bir işçinin ailesi ile birlikte, fizyolojik ihtiyaçları ile tutarlı, yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak için gerekli olan kalori sayısı ve bunu karşılayacak besinlerin cins ve miktarı bilimsel olarak belirlenmiştir. Bu beslenme kalıbı temel alınarak, çalışanların Ankara’da yoğun olarak alışveriş yaptıkları market-pazar yerlerinden fiyatlar bizzat derlenmekte ve yapılması gereken asgari düzeydeki gıda harcamasına ve buradan hareketle toplam harcama tutarına ulaşılmaktadır. Her ay açıklanan bültende fiyatlardaki değişim grafiklerle karşılaştırmalı olarak verilmekte, ayrıca bülten ekinde araştırma metodolojisi ile ilgili “açıklama” yer almaktadır. TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan çarşı-pazar-market dolaşılarak derlenen gıda ürünleri fiyatlardaki değişim, harcama gruplarına göre Aralık 2024 itibariyle şu şekilde oldu: Süt, yoğurt ve peynir ürünlerinin bulunduğu grupta; bu ay fiyatlar genelde aynı kalmış, ancak önümüzdeki günlerde fiyat artışı yapılacağı ifade edilmiştir. Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller ürünlerinin bulunduğu grupta; dana kıyma ve kuşbaşı eti fiyatı yılbaşı öncesi değişmemiş, tavuk fiyatında ise artış görülmüştür. Balık ürünlerinde ise, özellikle balık tezgâhlarında yaygın bulunan hamsi, istavrit mezgit’in kilogram fiyatında 10 TL’ye yakın artış olduğu tespit edilmiştir. Yumurtanın fiyatı aynı kalmıştır. Kuru baklagiller grubunda kısmi fiyat artışları gözlemlenirken, önümüzdeki günlerde bu ürünlerde fiyat artışlarının devam edeceği beklenmektedir. Taze sebze-meyve grubunda; mutfakta ağırlıklı olarak kullanılan patatesteki fiyat artışı geçen ay olduğu gibi bu ay da dikkat çekmiştir. Son yıllarda protein ağırlıklı besin kaynaklarındaki yüksek fiyat artışları dolayısıyla taze sebze ve meyveye yönelen haneler burada da alım zorlukları çekmektedir. Sebze grubunda mevsim sebzeleri olarak kabul edilen ıspanak, pırasa, karnabahar gibi ürünlerin fiyatı değişmezken, lahana fiyatının bir miktar arttığı gözlenmiştir. Daha çok kış aylarında tercih edilen mandalina, portakal gibi meyvelerin fiyatlarında ise bu ay -düşük de olsaazalma olduğu dikkati çekti. Sebze ortalama (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 60,94 TL, ortalama meyve kg fiyatı 60 TL oldu. Hesaplamada -bu ay- 24’ü sebze ve 9’u meyve olmak üzere toplam 33 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Meyve-sebze ortalama kg fiyatı ise 56,36 TL (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı” kapsamında değerlendirilmektedir) olarak tespit edilmiştir. Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; ekmeğin fiyatındaki artış yeni yıla bırakıldığı için bu ay yine değişmedi. Grupta yer alan diğer ürünlerden un ve irmik fiyatları da değişmezken, pirinç ve bulgur fiyatlarında artış olduğu tespit edildi. Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta; zeytinyağı fiyatı yeni hasat sonrası biraz azaldı. Tereyağı fiyatı değişmedi. Ancak margarin ile ayçiçek yağı fiyatları nispeten arttı. Siyah ve yeşil zeytin fiyatı da bu ay artış gören ürünler arasında yer aldı. Yağlı tohum ürünleri de –yılbaşı sonrasına bırakılan zamlara rağmen- bir miktar artış gösterdi. Son grupta yer alan gıda maddelerinden baharat ürünlerinin (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı bu ay da sabit kaldı. Çayın fiyatı, marketten markete değişmesine rağmen, ortalamada bu ay -nispeten- değişmedi. Ihlamurun fiyatı arttı. Diğer ürünlerden pekmez, reçel ve şeker ile tuz fiyatı da arttı, diğer ürünlerin fiyatı ise değişmedi”