Gürer: “Çiftçi borçları da icralar da artıyor”

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde düzenlediği basın toplantısında, tarım sektörünün don afetleri nedeniyle büyük zarar gördüğünü, birçok bölgede meyve ve sebze üretiminde yüzde 95’e varan kayıplar yaşandığını açıkladı.

  Üreticilerin ağır borç yükü altında ezildiğini belirten Gürer, tarım sektöründe istihdamın ciddi oranda azaldığını ve icra yoluyla traktör ile tarım aletlerinin satışa çıkarıldığını vurguladı. 2024 yılı meyve üretiminin 28 milyon tondan 21 milyon tona düşeceği tahmin edilirken, fiyat artışlarının kaçınılmaz olacağı ifade etti. Gürer, TARSİM sigortası olsun ya da olmasın tüm üreticilerin zararlarının hızla karşılanması gerektiğini, desteklerin yetersiz kaldığını belirtti. Ayrıca, ihracatın zarar görmesiyle tarım işçileri, ihracatçılar ve esnafın da olumsuz etkilendiğini söyledi. Üreticinin önü kesilmekte, desteklerin artırılması için acil adımlar atılması gerektiği çağrısını yaptı. ÇİFTÇİNİN ÖNÜ KESİLİYOR, DESTEK YETERSİZ CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Yurtiçindeki üreticinin önü kesilmekte ve üreticiye yeterli destek de verilmemektedir. Bunun yanı sıra, çiftçilerimizin içinde bulunduğu durum da olumsuz olarak devam etmektedir" ifadelerini kullandı.  Bu yılın başında bazı bölgelerde etkili olan don olaylarının Nisan ayında 65 ili etkisi altına aldığını belirten Gürer, bu durumun tarım sektöründe büyük kayıplara yol açtığını ifade etti. YERİNDE İNCELEMELER Zirai Don Araştırma Komisyonu olarak yaptıkları saha ziyaretlerini aktaran Gürer, Malatya, Maraş, Adıyaman, Adana, Mersin, Niğde, Kayseri ve Karaman gibi illerde durumun vahim olduğunu söyledi. Kayısıda Türkiye genelinde %65’lik bir kayıp yaşandığını, Malatya’da bu oranın neredeyse %100’e ulaştığını vurguladı. Gürer, “Ağacın dalında ürün yok, çiftçinin cebinde para yok ve borçları var. Bu borçları ödemekte sıkıntı yaşıyorlar,” dedi. Niğde’de elma üretiminde %95’lik bir kayıp yaşandığını, kirazda ise kayıpların %95’lere yaklaştığını belirtti. MEYVE VE SEBZE ÜRETİMİNDEKİ BÜYÜK KAYIPLAR Türkiye genelindeki üretim kayıplarına dair veriler paylaşan Gürer, zeytinde %40, şeftalide %32, nektarinde %35, fındıkta %27,4, limonda %21, cevizde %27, portakalda %12 ve üzümde %18 oranında kayıplar yaşandığını aktardı. Gürer, özellikle ihracatın yoğun olduğu bölgelerde tarım işçilerinden ihracatçılara kadar birçok kesimin bu durumdan etkilendiğini belirtti. EKONOMİK VE SOSYAL ETKİLER Gürer, zirai donun sadece üretim kaybı ile sınırlı kalmadığını, bölgesel ekonomilerin de ciddi zarar gördüğünü söyledi. “Bu durum göçlere neden olacak, üretici açısından psikolojik sorunların oluşmasına yol açacak ve borçların ödenmesinde icraları beraberinde getirecektir,” diyen Gürer, bu tablonun ülke ekonomisine uzun vadede daha fazla zarar vereceğini vurguladı. 2024 ÜRETİM TAHMİNLERİ VE BAKANLIK ÇAĞRISI TÜK verilerine göre, 2024 yılında meyve üretiminin 28 milyon tondan 21 milyon tona düşeceğini ve 7 milyon tonluk bir kayıp yaşanacağını ifade eden Gürer, ürün kayıplarının yanı sıra fiyat artışlarının da kaçınılmaz olacağını dile getirdi. Gürer, “Dolaylı kıtlık dediğimiz durumda, cebinizde paranız olsa dahi raftaki ürünü alamayacak hale geleceksiniz. Fiyatlarda ciddi bir artış ortaya çıkacak,” dedi. Gürer, stokçuluk yapanlara karşı bakanlığın sıkı bir takip yapması gerektiğini söyledi. ÜRETİCİ BORÇ YÜKÜ ALTINDA EZİLİYOR Gürer, tarım, avcılık ve ormancılık sektöründe tasfiye edilen kredilerin yıllık %136 oranında artış gösterdiğine dikkat çekerek, üreticilerin borç yükünün her geçen gün ağırlaştığını belirtti. “Bu tablo, tarım sektöründe ciddi bir çöküşe işaret ediyor. Aynı dönemde sektörde kullanılan nakdi krediler ise %45 oranında artmıştır. Bu veriler, çiftçimizin artan nakit ihtiyacına işaret ederken, tarımsal üretimde yaşanan sorunlar nedeniyle alınan kredilerin geri ödenemediğini göstermektedir. Tarımda istihdam önemli ölçüde gerilemiştir. Özellikle don nedeniyle tarım işçileri, geçici işçiler, mevsimlik işçiler, soğuk hava deposu çalışanları, ihracat için ambalaj ve paketleme yapanlar önümüzdeki süreçte işsiz kalacaktır.” diyen Gürer, çiftçilerin desteklenmesi için acil adımlar atılması gerektiğini vurguladı. KREDİLERDEKİ ARTIŞ, ÇİFTÇİNİN NAKİT SIKINTISINI GÖSTERİYOR CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Bu yıl başında bazı bölgelerde yaşanan don Nisan’da 36 ilde ağır zarar verdi. Bağda, bahçede, tarlada üründe sorun var. Bu arada Mart 2025 itibarıyla tarım, avcılık ve ormancılık sektöründe tasfiye olunacak krediler yıllık yüzde 136 oranında arttı. Bu, üreticimizin borç yükünün her geçen gün daha da ağırlaştığını ortaya koyuyor. Aynı dönemde, sektöre kullandırılan nakdi krediler ise yüzde 45 oranında arttı. Bu veriler, çiftçimizin artan nakit ihtiyacına işaret ederken, tarımsal üretimde yaşanan sorunlar ve çiftçinin zarar etmesi nedeniyle alınan kredilerin geri ödenemediğini gösteriyor," dedi. TARIMDA İSTİHDAM GERİLEDİ 2025 yılının ilk çeyreğinde tarım sektöründe istihdam edilen kişi sayısı 4 milyon 178 bin kişiye gerilediğini belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer,  “2024 yılının son çeyreğinde bu rakam 4 milyon 658 bin idi. Yani tarım sektöründen 480 bin kişi istihdam dışı kaldı. Bu, tarımsal üretimin istihdam açısından da kan kaybettiğinin ve don ile bu sürecin daha da sorunlu olacağının açık bir göstergesidir. Tüm sektörler içinde tarım sektörünün istihdam oranı 2024’ün son çeyreğinde yüzde 14,3 iken 2025 yılının ilk çeyreğinde yüzde 13,1’e düştü. Çiftçilerimiz artan girdi maliyetleri, düşük alım fiyatları ve yaşanan don olayları ani hava değişimleri ile ciddi sorunlu duruma düşmüştür,” diye konuştu. TARIMDA İCRA DALGASI BÜYÜYOR CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Bu ay itibarıyla 43 traktör icra ve sulh hukuk mahkemeleri tarafından satışa çıkarılıyor. Bunun yanında 4913 tarla ve 28 tarım makinesi de icra kapsamında satışta. Çiftçilerimiz, borçlarını ödeyemediği için tarımsal faaliyetlerini sürdüremiyor. Ya üretimden tamamen çekiliyorlar ya da borç girdabı daha da derinleşiyorlar ve üretim araçlarının icra yoluyla satılmasıyla üretimden mecburen çekiliyor. İcralar derhal durdurulmalıdır," dedi. TARIM SEKTÖRÜNÜN KREDİ KULLANIM PAYI ARTTI  2021 yılında ticari kredilerin sektörel dağılımında tarım sektörünün payı yüzde 4 iken, 2024 yılında bu oran yüzde 7’ye yükseldiğini belirten Gürer, “Bu artış, çiftçinin artan borçlarından kaynaklanıyor. Çiftçimiz üretime devam etmek için mecburen borçlanıyor ama bu sürdürülebilir bir yol değil. Zaten yaşanan icralar ve çiftçilerin bankalara olan borçlarının bu ay içinde 1 trilyonu bulacağı yönündeki beklenti bu durumun somut örneğidir," ifadelerini kullandı. ZİRAİ DONUN OLUMUSUZ YANSIMALARI ÇOK KAPSAMLI OLDU TBMM’de kurulan zirai don komisyonunda bulunan Ömer Fethi Gürer, tüm hafta sonu boyunca komisyon üyeleriyle farklı illerde yaptıkları çalışmaları da dile getirdi. Gürer, “Don olayından bu yana 50 gün geçti, ancak yalnızca verilen demeçlerin dışında çiftçiye yansıyan bir şey olmadı. ÇKS’ye kayıtlı olsun olmasın, TARSİM sigortası yaptırmış olsun ya da olmasın tüm üreticilerin zararları mutlak surette bir an önce karşılanmalıdır. Şu ana kadar TARSİM dahi sigortalı olanların hasar tespiti yapılmasına rağmen zararlarını karşılamamıştır. Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan, ÇKS’ye kayıtlı olan ve TARSİM sigortalı olsun ya da olmasın borçların ödeneceği ifadesi de geçen süre içinde herhangi bir uygulama olarak alana yansımamıştır. Çiftçiler acilen destek beklemektedir. O destek sağlanmazsa bahçe bakımları yapılamayacağı gibi borçlarını ödemede yaşayacakları sorunlarla büyük bir yıkım ortaya çıkacaktır. Bir an önce TARSİM’e kayıtlı olanların sigortaları üzerinden ve TARSİM’e kayıtlı olmayan, ÇKS’ye kayıtlı olsun ya da olmasın tüm çiftçilerin zararları karşılanmalıdır. Bunun için iktidara çağrıda bulunuyoruz. Yalnızca demeç verip yer ziyaretlerinde bulunmak, çiftçi için çözüm olmuyor. Çiftçilerin, bahçe üreticilerinin, ihracatçıların, yurt dışı pazarını kaybedenlerin ve esnafın bu süreçten dolayı ortaya çıkan etkileşimden dolayı acil desteğe ihtiyacı var. Bir yerde bir esnafımız dedi ki: "6 tona yakın peynir almıştım. Tarım işçileri bölgeye gelir, ben bunlara bunu satarım diye. Şimdi bahçede ürün yok, tarım işçisi gelmeyecek. Esnaf olarak aldığım 6 ton peynir elimde kaldı." Olay çok boyutlu; herkes etkilendi. Hele hele vatandaş açısından, özellikle bahçe ürünlerinde kayısıda, elmada, portakalda, limonda, zeytinde önümüzdeki süreçte yaşanacak fiyat artışları da işin başka bir boyutu. Antep fıstığı gibi yurtdışına ihraç ettiğimiz ya da elma, kiraz, zeytin, şeftali, fındık, limon, portakal, üzüm, kayısı gibi ürünleri bu yıl önemli ölçüde gönderemeyeceğiz. Hatta siyasi anlamda uzun yıllar küs kalınan Mısır olmasa, bazı meyveleri bu yıl rafta göremeyeceğiz. Mısır’ın, İran’ın, Özbekistan’ın, Kazakistan’ın göndereceği tarımsal bahçe ürünlerinden bir bölüm açık giderecek. Ancak genel olarak Türkiye, ihracatçı olduğu ürünlerde sorun yaşayacak. En az 2 yıl bu problem devam edeceği için gerekli desteklerin verilmesi ihtiyaçtır,” şeklinde konuştu.